داریوش پیر نیاکان، (۲۳ فروردین ۱۳۳۴، گرگر[۱] – )، نوازندهٔ تار و سه‌تار، استاد دانشگاه و پژوهشگر موسیقی است. او دبیر و سخنگوی هیأت مدیره خانه موسیقی ایران بود[۲] و در روز ۳۰ مهر ۱۳۹۲ از سمت خود استعفا داد.[۳]
زندگینامه
داریوش پیرنیاکان گرگری در سال ۱۳۳۴ در شهر گرگر (هادی‌شهر) از توابع شهرستان جلفا در استان آذربایجان شرقی متولد شد.[۱] او آموختن تار را از ۱۲ سالگی در شهر تبریز و نزد محمدحسن عذاری (از شاگردان درویش‌خان) آغاز کرد. پیرنیاکان از سال ۱۳۵۳، در رشتهٔ موسیقی دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شد و همزمان فراگیری دوره عالی ردیف موسیقی ایرانی را زیر نظر استاد علی‌اکبر خان شهنازی آغاز کرد. او در دانشکده هنرهای زیبا با استاد داریوش صفوت آشنا شد و از طریق او به مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی راه یافت. در این مرکز با استادانی چون یوسف فروتن، سعید هرمزی و محمود کریمی آشنا شد و از آموزش‌های آنان بهره برد. پیرنیاکان، پی از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تهران، همچنان تا سال ۱۳۶۷ در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به تدریس و کار با گروه‌های موسیقی ادامه داد.[۱]
داریوش پیرنیاکان، همکاری خود را با محمدرضا شجریان از سال ۱۳۵۸ آغاز کرد. حاصل این همکاری، کنسرت‌هایی در کشورهای آمریکا، کانادا، انگلستان، فرانسه، سوئیس، سوئد و نروژ و انتشار آلبوم‌های یاد ایام، پیام نسیم، سرو چمان، رسوای دل، آسمان عشق، جان عشاق و آرام جان بود.[۱]
پیرنیاکان در سال ۱۳۸۰، گروه موسیقی شهنازی را بنیان گذاشت. او در همان سال نشان درجه یک هنری را از وزارت فرهنگ و ارشاد دریافت کرد.[۱] پیرنیاکان استاد دانشگاه تهران، عضو هیأت مدیره خانه موسیقی و سرپرست گروه شهنازی بوده و هم‌اینک در کانون فرهنگی عارف و آموزشگاه چاووش به تدریس تار و سه‌تار مشغول است.
پیرنیاکان در نوازندگی تار از شیوه فاخر علی اکبر شهنازی بهره می‌جوید اما در نوانس، صدادهی و رنگ‌آمیزی صوتی به تجربیاتی نو دست یافته‌است. او همچنین نت نگاری ردیف آقا حسینقلی را به روایت علی‌اکبر شهنازی انجام داده و توسط موسسه فرهنگی هنری ماهور به چاپ رسانیده‌است. مجموعه قطعاتی از ساخته‌های پیرنیاکان نیز با نام جلوه یار توسط همین موسسه منتشر شده‌است.
درخواست آزادی پخش صدای زنان
در جشن چهاردهمین سال تاسیس “خانه موسیقی ایران” که شامگاه دوشنبه ۲۲ مهر ۱۳۹۲ در تالار وحدت برگزار شد، داریوش پیرنیاکان خواستار پخش صدای زنانِ خواننده شد. داریوش پیرنیاکان در این آیین و در حضور معاون وزیر ارشاد گفت: «خواست مهم خانه موسیقی آزادی پخش صدای زنان است». پیرنیاکان با اشاره به این نکته که در فقه اسلامی هیچ اثری از “حرام بودن موسیقی” نیافته است گفت: «۳۴ سال است که در عرصه موسیقی زمستان است. هنوز موسیقی را این‌جا حرام می‌دانند. هیچ روایتی نیست که نشان دهد موسیقی حرام است و درست نیست که این خیل عظیم جمعیت شنوندگان موسیقی را نادیده بگیریم. از فقها می‌خواهم توضیح دهند در کجای دین موسیقی حرام اعلام شده است؟ به علاوه خواسته‌ی مهم خانه موسیقی پخش شدن صدای زنان است». وی در سخنرانی خود بی‌پروا از سیاست جمهوری‌اسلامی در قبال موسیقی انتقاد کرد.[۴][۵]
به گفته داریوش پیرنیاکان نیمی از هنرمندان موسیقی، زنان هستند که در ایران اجازه خواندن ندارند. وی “اصلاح شیوه ممیزی در حوزه موسیقی”، “صدور مجوز‌ها”، “تامین سالن اجرای کنسرت” و ” نمایش سازها در تلویزیون” را خواسته‌های اهالی موسیقی ایران معرفی کرد.[۶]
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیز روز سه‌شنبه ۳۰ مهر ۱۳۹۲ در حاشیه رونمایی از نخستین و بزرگترین نهج‌البلاغه مطلا در محل دفتر وزارت‌خانه، در پاسخ به پرسشی درباره ایراد شرعی به صدای خوانندگان زن گفت: «طبق نظر مراجع اگر صدای تک‌خوان‌ها موجب مفسده نباشد ایرادی ندارد و برخی از مراجع در این باره چنین نظری دارند».[۷]
رسانه‌های نزدیک به حکومت هم به اظهارات پیرنیاکان واکنش نشان دادند و آن‌ها را “حرف‌های منافی اعتقادات و ارزش‌های اسلامی” و “خلاف شرع” خواندند.
کناره‌گیری از هیأت مدیره خانه موسیقی ایران
داریوش پیرنیاکان هشت روز بعد از طرح مشکل پخش صدای زنان، روز ۳۰ مهر ۱۳۹۲ از سمت خود استعفا داد. او که از بنیان‌گذاران خانه موسیقی است و چند دوره دبیر وسخنگوی این مرکز هنری بوده، در رابطه با استعفا از این سمت گفت: «به دلایلی از جمله برای استراحت کناره‌گیری کردم». وی همچنین گفت: «موسیقی باید به رسمیت شناخته شود و فقها باید پاسخ‌گو باشند که چرا می‌گویند موسیقی حرام است؟ دکتر شریعتی هم گفته است که در قرآن آیه‌ای درباره حرام بودن موسیقی وجود ندارد».[۸][۹]
آثار
- آسمان عشق، به همراهی محمدرضا شجریان
- سرو چمان، به همراهی آواز محمدرضا شجریان
- پیام نسیم، به همراهی آواز محمدرضا شجریان
- دل مجنون، به همراهی آواز محمدرضا شجریان
- یاد ایام، همراه با محمدرضا شجریان
- رسوای دل، همراه با محمد رضا شجریان
- آرام جان، همراه با محمدرضا شجریان
- آسمان، به همراهی آواز حمیدرضا نوربخش و گروه شهنازی
پانویس
- «زندگینامه: داریوش پیرنیاکان (۱۳۳۴-)». همشهری آنلاین، ۲ تیر ۱۳۸۷. بازبینی‌شده در شهریور ۱۳۹۰.
- «دربارهٔ خانه موسیقی». وب‌گاه رسمی خانهٔ موسیقی ایران. بازبینی‌شده در مهر ۱۳۹۰.
- استعفای پیرنیاکان از سخنگویی خانه موسیقی ایران بی‌بی‌سی فارسی
- سخنگوی خانه موسیقی خواستار آزادی پخش صدای زنان شد دویچه‌وله فارسی
- استعفای پیرنیاکان از سخنگویی خانه موسیقی ایران بی‌بی‌سی فارسی
- سخنگوی خانه موسیقی خواستار آزادی پخش صدای زنان شد دویچه‌وله فارسی
- وزیر ارشاد: پخش صدای زن اگر مفسده نباشد اشکالی ندارد دویچه‌وله فارسی
- وزیر ارشاد: پخش صدای زن اگر مفسده نباشد اشکالی ندارد دویچه‌وله فارسی
- استعفای پیرنیاکان از سخنگویی خانه موسیقی ایران بی‌بی‌سی فارسی
منابع
- صد سال تار، موسسه فرهنگی هنری ماهور
