اشاره:
ژرژ فریدریش هندل، استاد موسیقی اپرای ایتالیایی و اوراتوریوی انگلیسی، یك ماه قبل از تولد جی.اس. باخ، در هاله آلمان به دنیا آمد. خانواده او اهل موسیقی نبودند و پدرش میخواست كه او حقوق بخواند، ولی استعداد موسیقی او تا بدان حد بود كه به او اجازه داده شد كه تحت سرپرستی یك آهنگساز و نوازنده ارگ محلی، به آموزش موسیقی بپردازد. یازده ساله بود كه توانست قطعهای را بسازد و ارگ را تدریس كند. در هیجده سالگی به هامبورگ رفت و در آنجا به خانه اپرا كه از شهرت بسیار برخوردار بود، مراجعه كرد و در اركستر به نواختن ویولون و هارپ پرداخت. بیست ساله بود كه یكی از اپراهایش را با موفقیت خلق كرد.
بیست و یك سال داشت كه به ایتالیا رفت و اپراهای بسیار محبوبی را نوشت و با شاهزادهها، كاردینالها و موسیقیدانهای مشهور، معاشرت كرد. در سال ۱۷۱۰ به آلمان برگشت و با حقوق بسیار خوبی، مدیر موسیقی بنیاد الكتور ژرژ لودویگ در هانوور شد، ولی پس از یك ماه، مرخصی خواست تا به لندن برود و اپرای رینالدوی خود را اجرا كند. اجرای این اپرا، یك پیروزی عظیم بود و یك سال بعد، هندل دوباره قصد سفر به انگلستان را كرد و این سرآغاز نیم قرن درخشش بینظیر بود (۱۷۵۹ ـ ۱۷۱۲).
هندل به زودی معتبرترین آهنگساز انگلستان و مورد احترام و علاقه ملكه آن شد. او رئیس آكادمی سلطنتی موسیقی (شركت تجاری اپرا) بود و توانست مجموعه بسیار ارزشمندی از اپراها را برای خوانندگان برجسته سوپرانو و دیگر سبكها تدوین كند. هنگامی كه آكادمی سلطنتی برچیده شد، او برای انتشار آثار خود، شخصاً شركتی را راهاندازی كرد. در طی چند سال، او در عین حال كه آهنگ میساخت و ساز مینواخت، این شركت را هم اداره میكرد كه سرانجام ورشكسته شد و هندل رنج فراوان كشید.
هندل پس از آنكه توانست از نظر روحی، بر خود مسلط شود، دست به ساخت اوراتوریوهای باارزشی زد و فصلی درخشان و جدید در تاریخ موسیقی گشود. او در اواخر عمر با آنكه تقریباً كور شده بود، همچنان به رهبری و اجرای كنسرتهایی با ارگ ادامه میداد. هنگامی كه در سال ۱۷۹۵، درگذشت، بیش از سه هزار نفر در مراسم تدفین او در گورستان وست منیستر شركت كردند. او هنرمندی متین، سخاوتمند، پركار و بسیار ثروتمند بود، ولی از همه مهمتر، استاد مسلّم موسیقی و صاحب قریحه دراماتیك درخشانی بود كه كمتر در موسیقیدانی دیده شده است.
موسیقی هندل
هندل در كنار باخ، از بزرگترین آهنگسازان اواخر دوره باروك است. هر چند او قطعاتسازی، سوئیت، كنسرتوهای ارگ و انواع موسیقیها را ساخت، اما عمده آثار او شامل اوراتوریوهای انگلیسی و اپراهای ایتالیایی هستند.
اوراتوریوهای او عمدتاً بر اساس داستانهای كتاب مقدس ساخته شدهاند و دارای عناوینی چون قوم اسرائیل در مصر و یوشع هستند. آنها جزو موسیقی كلیسا محسوب نمیشوند و برای اجرا در تئاترهای عمومی و برای عامه مردم ساخته شدهاند. اغلب این آثار دارای طرح و شخصیتهای متعدد هستند، هر چند بدون صحنه، لباس و عمل نمایشی اجرا میشدند. (غیر از مسیح كه موضوع آن مربوط به انجیل است و طرح ندارد). گروه همسرایان، محور اوراتوریوهای هندل است و به طرز حیرتانگیزی با اركستر درآمیخته و سرشار از تخیل است. موسیقی هندل از نظر بافت، متنوعتر از موسیقی باخ است. او دوست داشت دو فكر متفاوت ملودیك را به شكل پلیفونیك درهم بیامیزد و با جابهجایی بین كلیدهای مینور و ماژور، تغییرات عجیبی را در حال و هوای موسیقی پدید آورد.
سی و نه اپرای هندل، امروزه كمتر از اوراتوریوهای او شهرت دارند، ولی پس از دو قرن غفلت، اینك بهطرز موفقیتآمیزی در شركتهای مدرن اپرا، بازسازی میشوند. آریاهای عرصه مناسبی برای نشان دادن توانایی خوانندگان آنها و نشانهای از قدرت حیرتآور هندل برای ایجاد احساس یا عاطفهای تأثیرگذار است.
دکترحسین رحیم منفرد