بیوک آقا (زاده۱۳۱۲ – درگذشت ۲۸ دی ۱۳۹۲ در مراغه) از نوازندگان تار در ایران بود. فیلم مستند زخمه بر زخم نیز شرح حال زندگی او[۱] می‌باشد که بعد از اکران این فیلم نام وی در سطح بین‌المللی شهرت یافت. محمدرضا شجریان در ۱۸ شهریور ۱۳۸۹ نامه‌ای برای بیوک آقا نوشت.
زندگی
در شناسنامه اش نام زن و فرزندش وجود دارد که البته هر دو فوت کرده‌اند. او نوازندگی تار را از پدر و عموهایش آموخته است. روزی به تهران می‌آید تا برای ناپدر اش ساز بخرد که در آنجا اتفاقی با زنده یاد لطف‌الله مجد آشنا می‌شود. چند هفته‌ای در منزل او مهمان بوده و چیزهایی در مورد تارنوازی از او آموخته است. سال‌ها در مراغه زندگی کرده است و در مجالس شادی مردم تار می نواخته است. در اوایل میانسالی بیوک آقا برای مدتی در شهر دیده نمی‌شود. بعد از چند روز او را می‌بینند که با لباسی مشکی بر تن به شهر باز می‌گردد. هرگز کسی ماجرای آن روز را نمی‌فهمد و او نیز هرگز در مورد آن روز با کسی صحبت نمی‌کند. بعد از این دیگر بیوک آقا برای چند سالی تار نمی‌زند و آوارهٔ خیابان‌ها می‌شود.[۲]
بعد از فیلم مستند زخمه بر زخم
در سال ۱۳۷۲ علیرضا انصاریان مستندی از زندگی بیوک آقا به نام زخمه بر زخم می‌سازد که این مستند برای اولین بار نام بیوک آقا را در خارج از شهر مراغه مطرح می‌کند و پس از آن هنرمندان مطرح داخلی و خارجی برای دیدارش به مراغه سفر می‌کنند.[۳]
در ۱۶ و ۱۷ تیرماه سال ۱۳۹۱ کنسرت بیوک آقا[۴] با همراهی احمد آذرپیرا در حضور همایون شجریان و با استقبال دوستداران این هنرمند در شهر مراغه بر‌گزار شد.
فیلم بیوک آقا
علیرضا انصاریان بعد از اتمام ساخت مستند زخمه بر زخم همچنان زندگی بیوک آقا را تحت نظر می‌گیرد و اتفاقاتی را که بعد از نمایش زخمه بر زخم بر او می‌افتد را در فیلم بیوک آقا به نمایش می‌گذارد.[۵]
خنیاگر خاموش
صفحاتی چند از رمان غزال رمیده از غزل[۶] نوشته دکتر کامران داوری نیکو به شرح شیدایی بویوک آقا می‌پردازد. همچنین مقاله‌ای مفصل و مصوّر در خصوص بویوک آقا با عنوان خنیاگر خاموش[۷] در نشریه تصویر سال، شماره ۶۰، سال ۱۳۸۸به قلم کامران داوری نیکو به چاپ رسیده است.
درگذشت
بیوک آقا بعد از یک دورهٔ بیماری سرانجام به دلیل نارسایی کلیه، در سن ۸۰ سالگی در ساعت ۱ بامداد روز شنبه ۲۸ دی ۱۳۹۲ خورشیدی در بیمارستان امیرالمؤمنین مراغه در گذشت.[۸] همایون شجریان در پیامی درگذشت او را تسلیت گفت: «امروز آن آزاد، تن و آشیان رهاکرده شهر مراغه، که دل امثال من به بودنش خوش بود و به مرامش آلوده، از همیشه رهاتر شد و رفت. بدرود بیوک بزرگ.»[۹]
پانویس
- «ناصر تقوایی: جوان‌ها به بیراهه می‌روند اگر هدف‌شان فیلم بلند است». ایسنا، ۲۲ اسفند ۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
- «بیوک آقا در روزنامه شرق». مجلهٔ اینترنتی صوفی چای، ۸ آبان ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
- «انتشار عکسهایی از دیدار همایون شجریان با بیوک آقا». مجله اینترنتی صوفی چای، ۵ شهریور ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
- «کنسرت بیوک‌آقا شکوری مراغه‌ای بر‌گزار می‌شود». موسیقی ایرانیان، ۵ تیر ۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۳.
- «برشی بیست ساله از زندگی هنرمند تارنواز». جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، ۱۳۹۲/۱۱/۱۰. بازبینی‌شده در ۱۳۹۲/۱۱/۱۰.
- داوری نیکو، کامران؛ “غزال رمیده از غزل”؛ نشر نیستان، تهران، ۱۳۹۱
- داوری نیکو، کامران؛ “خنیاگر خاموش”، تصویر سال، شماره ۶۰، تهران، ۱۳۸۸
- «استاد «بیوک آقا شکورزاده مراغه‌ای» درگذشت» (فارسی). موسیقی ایرانیان. بازبینی‌شده در ۲۸ دی ۱۳۹۲.
- «پیام تسلیت همایون شجریان برای درگذشت نوازنده تار». روزنامه شرق، ۳۰ دی ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۳۰ دی ۱۳۹۲.
